O obrazie:
Obraz olejny autorstwa Agnieszki Lewandowskiej pod tytułem Dormons tous (fr. śpijmy wszyscy), jest inspirowany operą Atys. Jest to utwór należący do barokowej, wczesnej formy opery francuskiej, z prologiem i pięcioma aktami autorstwa Jeana-Baptiste’a Lully’ego (1632-1687), uważanego za twórcę francuskiej opery narodowej. Libretto (warstwa słowna opery) zostało napisane przez dramaturga Philippe Quinault według Fasti, dzieła rzymskiego poety Owidiusza. Premiera trwającej 3 godziny 15 minut opery odbyła się na dworze królewskim Ludwika XIV, zwanego królem Słońce, w dniu 10 stycznia 1676 roku na zamku Saint-Germain-en-Laye pod Paryżem. Pierwsze publiczne przedstawienie dzieła miało miejsce w kwietniu tego samego roku.
Obraz prezentuje fragment z czwartej sceny trzeciego aktu, w której Atysa, tytułowego bohatera odwiedza we śnie chór składający się z Hypnosa, boga snu w mitologii greckiej (trzecia postać od lewej strony, zdecydowanie pierwszoplanowa), oraz jego trzech synów: Morfeusza, Fobetora i Fantasosa. Malarka przedstawiła całopostaciowe portrety en face tej grupy czterech śpiewaków, ubranych w precyzyjnie oddane kunsztowne stroje z epoki (patrz ciekawostka o modzie tego okresu poniżej).
Przedstawienie, na którym oparła się artystka odbyło się w paryskiej Opéra Comique 21 maja 2011. Na scenie wystąpił Les Arts Florissants, cieszący się światową sławą zespół śpiewaków i instrumentalistów specjalizujących się w wykonawstwie muzyki dawnej na instrumentach historycznych. Grupa ta, założona w 1979 r. przez francusko-amerykańskiego klawesynistę i dyrygenta Williama Christiego i nazwana na pamiątkę opery Marca-Antoine’a Charpentiera, odegrała pionierską rolę w powrocie na estrady przez długie lata zapomnianego repertuaru barokowego.
Ciekawostki o modzie baroku: O ile centrum artystycznym świata w baroku pozostawał Rzym, to ośrodkiem dyktującym trendy modowe zdecydowanie był Paryż. Francja w tym czasie posiadała już nieźle rozwinięty przemysł modowo-odzieżowy, a era baroku zapoczątkowała masową produkcję szlachetnych tkanin, takich jak jedwab, oraz koronek, wstążek, peruk i gorsetów. Zwłaszcza francuskie peruki, będące istotnym elementem zarówno męskiego, jak i damskiego stroju, były wysoko cenione i poszukiwane w całej Europie.
Z pewnością obowiązujące w baroku kanony modowe mocno czerpały z inspiracji ogólną estetyką epoki. Ubiory męskie dorównywały bogactwem strojom kobiecym, nawet je czasami przewyższając. Panowie nosili spodnie typu rhingrave: szerokie, suto marszczone, sięgające do kolan, zakończone fantazyjnymi kokardami. W szafie modnego pana musiały znaleźć się bogato zdobione i wyszywane płaszcze i kaftany, falbany i koronkowe wykończenia, żaboty i kokardy. Panowie szeroko stosowali też makijaż przy pomocy szminek i pudru. Obowiązkowym uzupełnieniem stroju były wspomniane już peruki. Szczególnie wysoko były cenione peruki z blond lokami, bogato upięte, z długimi i krętymi pasmami spadającymi na ramiona, zwykle mocno upudrowane.
Oczywiste jest, że tego typu bogate i ekstrawaganckie stroje były dostępne dla sfer wyższych: dworu, szlachty i bogatego mieszczaństwa. Ogół ludności nosił znacznie skromniejsze, zwyczajne ubiory z niskiej jakości materiałów.
O stylu i epoce: barok
Barok to styl w sztuce i architekturze, trwający około 150 lat i dominujący w Europie w XVII i częściowo XVIII wieku. Narodził się w Rzymie, który był w tym czasie artystyczną stolicą świata i stąd relatywnie szybko dotarł i zadomowił się w innych krajach europejskich.
Styl ten charakteryzuje się bogactwem formy, monumentalnością i ekstrawagancją dekoracji oraz wielką ekspresyjnością. Charakterystyczne dla baroku było łączenie przy projektowaniu budynków (zwłaszcza sakralnych) i ich zdobieniu elementów architektury, rzeźby i malarstwa, tak aby uzyskać spotęgowany, oszałamiający przepychem efekt końcowy.
Co ciekawe, określenie sztuka barokowa miało początkowo zabarwienie raczej pejoratywne, odnoszące się bardziej do czegoś groteskowego, niż do sztuki o wysokiej wartości artystycznej. Samo pochodzenie słowa barok nie jest jasne, prawdopodobnie pochodzi z języka portugalskiego, w którym wyraz barocco oznacza perłę o zdeformowanym, nieregularnym kształcie.
Malarstwo tego okresu było nacechowane wyrazistym światłocieniem, wysokim kunsztem warsztatowym, zapałem religijnym oraz pełnymi dynamiki kompozycjami mającymi na celu zachwycić, wzruszyć i pouczyć odbiorców jasnym przekazem i wyraźną retoryką. Wśród tematów dominowały pełne przepychu symboliczno-martyrologiczne sceny religijne, będące ważnym narzędziem propagandowym kościoła katolickiego, walczącego z reformacją luterańską i wzmacniającego swoją pozycję po soborze trydenckim (1545–1563). Sztuka baroku doskonale spełniła dydaktyczne wymagania tej instytucji, potrzebującej silnego wsparcia w projekcie budowy nowego, kontrreformacyjnego świata.
Oprócz Włoch, ważnymi ośrodkami malarstwa barokowego była Hiszpania, Francja, Flandria i Holandia, a do najbardziej znanych twórców zalicza się Michelangela Merisi da Caravaggia, członków rodziny Carraccich, Antona van Dycka, Petera Paula Rubensa i Diego Velazqueza.
Barok to okres, w którym dużo działo się też w architekturze; powstały w tym stylu tak znane budowle jak oprawa architektoniczna placu św. Piotra i Fontanna di Trevi w Rzymie, Pałac w Wilanowie i kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie, katedra św. Pawła w Londynie czy będący ikoną tego stylu zespół pałacowo-ogrodowy w Wersalu.
Barok nie jest stylem jednorodnym. Należy zwrócić uwagę, że istotną cechą sztuki i architektury tej epoki było jej zróżnicowanie w zależności od danego kraju, miejscowych warunków społecznych, politycznych i gustów estetycznych; stąd możemy mówić o baroku francuskim, niemieckim, hiszpańskim czy austriackim.
O technice:
Malarstwo olejne to technika artystyczna polegająca na wykorzystywaniu farb, które powstają poprzez zmieszanie suchych pigmentów (barwników) proszkowych z wyselekcjonowanym rafinowanym olejem lnianym (stosuje się też czasami olej makowy lub z orzechów włoskich) do konsystencji sztywnej pasty i zmielenie jej przez silne tarcie w stalowych młynach walcowych. Wyjątkowa łatwość, z jaką przy pomocy tych farb można mieszać kolory i budować przejścia tonalne czyni je wyjątkowymi wśród innych materiałów malarskich; jednocześnie pozwalają na uzyskanie bogatych i różnorodnych efektów fakturowych przy pomocy tzw. laserunku (farba kładziona bardzo cienkimi warstwami) czy techniki impasto (grube warstwy farby budujące głębokie struktury).
Standardowym podłożem do namalowania obrazu olejnego jest płótno, wykonane z czystego lnu o mocnym i gęstym splocie. Płótno jest przycinane do odpowiedniego rozmiaru i rozpinane na drewnianej ramie, do której jest następnie przymocowywane za pomocą gwoździ lub zszywek.
Na gotowy obraz olejny zwykle nakładana jest warstwa materiałów żywicowych (lakieru, werniksu), w celu wydobycia głębszych efektów tonalnych, oraz ochrony powierzchni płótna przed czynnikami atmosferycznymi, drobnymi otarciami, zabrudzeniami czy gromadzeniem się kurzu.
O artystce:
Agnieszka Lewandowska jest absolwentką Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Magdaleny Abakanowicz w Gdyni i Wydziału Malarskiego Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W 2023 obroniła dyplom pt. „Ołtarz Lilith” na Wydziale Malarskim gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Macieja Świeszewskiego. Opiekunem aneksu „Mutanty. W hołdzie Magdalenie Abakanowicz” był prof. Jacek Zdybel.
Malarka czerpie inspiracje z całej gamy postaci z historii sztuki, zarówno dawnej jak i współczesnej, w tym również ze świata opery. Interesuje ją zwłaszcza okres malarstwo i opera epoki baroku, najbardziej fascynującymi twórcami są dla niej m.in. Rembrandt van Rijn, Peter Paul Rubens, Artemisia Gentileschi (która jako pierwsza kobieta została w 1616 r. przyjęta do florenckiej Accademia delle Arti del Disegno) i Diego Velázquez, malarz nadworny króla Filipa IV.
Uczestniczka plenerów artystycznych w Rodowie, Jastarni i Gorlicach. Jej prace były prezentowane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych, m.in. w Galerii WL4 Mleczny Piotr, „Brutal Content”, „Faza” i „311” w Gdańskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuki, „Morskie impresje” w wejherowskim centrum kultury, „Między formą w kolorem” w MBWA w Lesznie czy Najlepsze Dyplomy 2022/23 w ASP Gdańsk.
Agnieszka Lewandowska otrzymała Wyróżnienie Honorowe w Konkursie Malarskim Fundacji im. Franciszki Eibisch w 2021r. za obraz „Rodhocetus pożerający sam siebie”.
Artystka jest także finalistką IV edycji prestiżowego Ogólnopolskiego Konkursu Malarskiego im. Wojciecha Fangora w 2022 roku za obraz „Dormons tous”. Praca ta jest prezentowana na wystawie Pejzaż Malarstwa Polskiego w warszawskiej Galerii Narodowej Zachęta (listopad 2023 – luty 2024).
Więcej o artystce przeczytasz tutaj.
Chcesz kupić obraz, ale obawiasz się, że nie będzie pasował do wystroju? Wyślij nam e-mailem zdjęcie swojej ściany, na której chciał byś by wisiała praca, a my odeślemy Ci wizualizację obrazu w Twoim wnętrzu. Więcej informacji w zakładce Obrazy na ścianę
