O obrazie:
Przedstawiona młoda dziewczyna w swetrze w paski wygląda zimowym wieczorem przez otwarte drzwi balkonowe, z zaciekawieniem spoglądając w prawo, gdzieś poza kadr obrazu. Szkoda, że nie dowiemy się co tak przyciągnęło jej wzrok – a może raczej wręcz przeciwnie, to niedopowiedzenie spowoduje, że obraz nigdy się nie znudzi i zawsze będziemy się przyglądali mu z zaciekawieniem, snując kolejne domysły.
Jest w tej scenie jakaś fajna dynamika, uchwycenie momentu ruchu i wychylenia ciała, ułożenia ręki na poręczy z palcami dotykającymi śniegu. Jak zawsze w fotograficznych portretach malarki, realizm sceny jest tak duży że czujemy na twarzy to zimowe, chłodne powietrze wpadające do wnętrza przez uchylone drzwi.
W dole ośnieżona ulica zapełniona samochodami, wszyscy wracają z pracy do domu. Po drugiej stronie jezdni, na niskim wzgórzu oświetlone okna domów z ośnieżonymi dachami, jeszcze dalej widać czerwone światła ostrzegawcze dla samolotów, zawieszone na dźwigach odległej budowy. Pewnie niedługo bohaterka obrazu będzie widziała już zmieniony krajobraz, z nowymi wysokimi budynkami na horyzoncie.
O temacie obrazu: portret
Portret, inaczej wizerunek lub podobizna, jest przedstawieniem określonego człowieka (modela) z uwzględnieniem jego charakterystycznych cech indywidualnych i czasami również stanu psychicznego (portret psychologizowany). Jako temat stosowany jest w szeregu sztuk wizualnych: malarstwie, rzeźbie, fotografii i grafice. Ma wiele odmian, na przykład może przedstawiać całą postać (portret en pied), do kolan, popiersie lub samą głowę. W zależności od okoliczności i zamierzonego efektu, malarz może podjąć decyzję jak chce ustawić osobę portretowaną: model może być przedstawiony od przodu (fr. en face), z profilu, lub w pozie tzw. trzech czwartych (fr. un trois quarts) – czyli z twarzą skierowaną w bok; jest często stosowane ustawienie ze względu na chyba najlepszą możliwość oddania wyglądu osoby portretowanej. Rodzajem portretu jest też portret własny artysty (autoportret), z portretu wywodzi się jego specyficzna odmiana zwana karykaturą.
Historia portretu jako tematu artystycznego jest bardzo długa. Towarzyszy ludzkości prawdopodobnie od momentu, kiedy to któryś z naszych pra, pra przodków przy pomocy kawałka węgla zaczął pod wpływem nieodpartego impulsu odtwarzać sylwetki ludzi i zwierząt na ścianach jaskini. Najstarsze portrety, które zachowały się do naszych czasów pochodzą z czasów starożytnego Egiptu i Mezopotamii. W Egipcie już w czasach Średniego Państwa, czyli ponad 4 tys. lat temu zaczęły powstawać subtelne portrety psychologizowane. W starożytnej Grecji od mniej więcej IV w. p.n.e. rozwijał się portret rzeźbiarski, który swój rozkwit osiągnął w okresie hellenistycznym, trwającym mniej więcej do czasu zajęcia Egiptu przez Rzymian. W czasach cesarstwa rzymskiego portret zaczął być wykorzystywany propagandowo i do celów oficjalnych, powstały wtedy liczne i często wyidealizowane portrety cesarzy, senatorów i wojskowych. W czasach po upadku Rzymu portret jako samodzielny temat malarski stracił na znaczeniu i służył głównie jako uzupełnienie scen religijnych.
Portrety na przestrzeni dziejów spełniały wiele funkcji. Pełniły przede wszystkim ważną rolę propagandową, przedstawiając władców w zależności danej potrzeby informacyjnej albo w otoczeniu ksiąg i bibliotek, na tle wspaniałych krajobrazów, lub potężnych zamków czy niezwyciężonej floty. Pełniły też rolę informacyjną i dokumentacyjną; w czasach braku Internetu i social mediów portret był w zasadzie jedyną możliwością wzajemnego przedstawienia wizerunku przyszłych żon i mężów w aranżowanych małżeństwach, zwyczajowo praktykowanych pomiędzy panującymi rodami w wielu kulturach całego świata. W portretach zbiorowych, poprzez odpowiednie rozdzielenie form i przestrzeni na portrecie, malarz ma możliwość zasygnalizowania różnych relacji, zachodzących pomiędzy przedstawianymi postaciami – może sugerować miłość, zaufanie, napięcie lub nawet wrogość.
Dopiero od przełomu XIV i XV wieku w Niderlandach i w okresie renesansu we Włoszech portret zaczął się odradzać; powstały wtedy doskonałe, niemalże fotograficzne portrety autorstwa Jana van Eycka, Hansa Memlinga, Pisanella i Leonarda da Vinci. W kolejnych epokach malarstwo portretowe nadal się znakomicie rozwijało; barok przyniósł dzieła Diego Velázqueza, Rubensa i Rembrandta, wiek XVIII angielskie portrety arystokratów, a koniec XIX wieku impresjonistyczne portrety Pierre-Auguste Renoira. Pojawienie się nowych mediów: fotografii i filmu, spowodowało konieczność odnalezienia dla malarstwa portretowego nowej roli. Temat ten wykorzystywali jako pole do poszukiwań twórczych artyści praktycznie wszystkich nowo powstałych, awangardowych kierunków i nadal jest to jeden z najbardziej popularnych motywów malarskich, który podejmują współcześni twórcy.
O technice: olej na płótnie
Różnego rodzaju farby olejne były wykorzystywane w zastosowaniach artystycznych i użytkowych (np. do malowania, konserwacji i zdobienia drewnianych elementów budynków, ścian czy łodzi) od tysiącleci. W malarstwie europejskim spopularyzował je w XV wieku niderlandzki malarz Jan van Eyck, który (prawdopodobnie) razem ze swoim bratem Hubertem opracował recepturę farb wytwarzanych z oleju lnianego i pigmentu. Co ciekawe, formuła ta praktycznie bez większych zmian jest wykorzystywana do tej pory.
W świecie zachodniej cywilizacji stosowanie farb olejnych do dzisiaj uważa się za wyraz klasycznej dyscypliny malarskiej na najwyższym poziomie. Z pewnością to podejście jest w dużym stopniu podyktowane specyficznym sentymentem i uznaniem dla wielowiekowej tradycji i wspaniałych dzieł najlepszych malarzy naszego kręgu kulturowego, wykonanych w tej właśnie technice. Jednak należy pamiętać o tym, że o jakości obrazu stanowią przede wszystkim jego obiektywne wartości artystyczne i talent malarza, a w mniejszym zaś stopniu użyty przez niego materiał.
Farba olejna oferuje niezwykły potencjał różnorodnych środków wyrazu artystycznego: od gęstości i bogactwa koloru, poprzez szeroką rozpiętość uzyskiwanych barw aż po możliwość oddania najdrobniejszych detali i szczegółów kompozycji. Można przy jej pomocy uzyskać głębokie efekty fakturowe (tzw. technika impasto), lub powierzchnie płaskie, wykonane laserunkiem, o gładkości i połysku porcelany. Właściwości farb olejnych umożliwiają precyzyjne komponowanie przejść tonalnych pomiędzy kolorami, a w razie potrzeby można wielokrotnie poprawiać kompozycję przez wytarcie farby i przemalowanie danego fragmentu obrazu.
Obrazy wykonane olejem na płótnie są niezwykle trwałe (pod warunkiem ich odpowiedniego zabezpieczenia werniksem), oraz wyróżniają się swoimi wartościami kolorystycznymi, które zachowują przez długie lata. Nasycone świetlistymi barwami, przyciągają uwagę i tworzą niepowtarzalne efekty wizualne.
O artystce:
Gabriela Michalczuk jest absolwentką Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Artura Grottgera w Supraślu. Obecnie studiuje na III roku malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Zachwyca ją realizm, specjalizuje się w malarstwie olejnym. W swoich obrazach umieszcza najbliższe jej osoby: rodzinę i przyjaciół, przenosząc na płótno ich charaktery i pokazując, co wnieśli w jej życie. Maluje sceny prawdziwe, nie upiększając portretowanych postaci. Fotografuje pędzlem urocze sceny rodzajowe z życia codziennego otaczających ją ludzi. Więcej o artystce przeczytasz tutaj.
Chcesz kupić obraz, ale obawiasz się, że nie będzie pasował do wystroju? Wyślij nam e-mailem zdjęcie swojej ściany, na której chciał byś by wisiała praca, a my odeślemy Ci wizualizację obrazu w Twoim wnętrzu. Więcej informacji w zakładce Obrazy na ścianę.
